Episode 2735 - September 7 - Nghịch lý kinh tế Trung Quốc - Vina Technology at AI time - Lê Quang Văn | Podcast - Nhac.vn

Nghịch lý kinh tế Trung Quốc

Yuen Yuen Ang. Projrct Syndicate. Ngày 4 tháng 9, 2024. Lê Quang Văn dịch, giải thích và thực hiện phần kỹ thuật số.

Trong bối cảnh suy thoái kinh tế và khủng hoảng nợ của chính quyền địa phương, Chủ tịch Tập Cận Bình đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của Trung Quốc sang mô hình tăng trưởng dựa trên công nghệ. Nhưng thay vì đảm bảo một quá trình chuyển đổi bền vững, chiến lược của ông đã dẫn đến một động lực rủi ro, theo đó lĩnh vực công nghệ đang bùng nổ trong khi phần còn lại của nền kinh tế đang chậm lại.

Các nhà quan sát phương Tây thường coi Trung Quốc là một siêu cường đang lên trên đỉnh của sự thống trị toàn cầu hoặc một quốc gia mong manh trên bờ vực sụp đổ. Những mâu thuẫn này chỉ khuếch đại một mặt của quỹ đạo kinh tế Trung Quốc: sự bùng nổ công nghệ cùng với sự sụt giảm tăng trưởng.

Nghịch lý này có thể phần lớn được quy cho là do các chỉ thị do Chủ tịch Tập Cận Bình ban hành cho hàng triệu bộ máy Đảng Cộng sản được giao nhiệm vụ hiện thực hóa tầm nhìn đầy tham vọng của ông.

Trái ngược với nhận thức về Trung Quốc như một nền kinh tế chỉ huy, nơi các nhà lãnh đạo quốc gia đưa ra các mệnh lệnh chính xác, logic của cái mà tôi gọi là "ứng biến trực tiếp" chiếm ưu thế. Các nhà lãnh đạo trung ương báo hiệu các ưu tiên của họ trong khi bộ máy quan liêu rộng lớn của đất nước - bao gồm các bộ và chính quyền địa phương - giải thích và hành động theo những tín hiệu này theo các khuyến khích chính trị.

Ông Tập đã nói rõ với các quan chức Trung Quốc rằng ông dự định di sản của mình là một nền kinh tế mới tập trung vào "phát triển chất lượng cao" và "lực lượng sản xuất chất lượng mới" (nghĩa là đổi mới công nghệ cao). Nền kinh tế cũ của các ngành công nghiệp gây ô nhiễm, đầu tư cơ sở hạ tầng và đầu cơ bất động sản đã giúp đưa Trung Quốc từ nghèo đói lên vị thế thu nhập trung bình, nhưng Tập Cận Bình đã tránh xa nó. Ông thậm chí dường như coi thường mô hình tăng trưởng trước đây của đất nước, liên kết nó với các đối thủ chính trị và thuộc hạ tham nhũng mà ông đã gạt ra ngoài lề hoặc bỏ tù.

Do đó, các quan chức Trung Quốc có rất ít động lực để thực hiện các bước táo bạo để hồi sinh nền kinh tế cũ: thành công sẽ không giúp cải thiện vị thế của họ, và thất bại có thể kết thúc sự nghiệp của họ. Điều này giúp giải thích phản ứng mờ nhạt của chính quyền trung ương đối với sự sụt giảm bất động sản đang diễn ra. Nếu các nhà hoạch định chính sách hành động dứt khoát ngay sau đại dịch COVID-19, họ có thể đã khôi phục niềm tin của người tiêu dùng. Tuy nhiên, đến nay, suy thoái kinh tế đã ảnh hưởng không chỉ đến niềm tin mà còn cả thu nhập, khi nhiều người phải đối mặt với việc sa thải và cắt giảm lương.

Trong khi đó, sự tập trung duy nhất của chính phủ vào việc sản xuất các sản phẩm công nghệ tiên tiến đã thúc đẩy chính quyền địa phương đầu tư quá mức vào các lĩnh vực được ông Tập ưa chuộng, chẳng hạn như xe điện (EV) và tấm pin mặt trời. Trong một bài báo gần đây, các đồng tác giả của tôi và tôi chỉ ra rằng sau khi chính quyền trung ương đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng cho các bằng sáng chế mới - một chỉ số tiêu chuẩn về đổi mới - các quan chức địa phương đã thổi phồng các con số bằng cách khuyến khích các bằng sáng chế rác, không có giá trị thực tiễn. Do đó, tỷ lệ đổi mới thực sự mới lạ đã giảm. Chúng tôi gọi hiện tượng này là "động lực đổi mới năng suất thấp".

Mặc dù Trung Quốc có hiệu quả đáng kể trong việc nhanh chóng tạo ra sản lượng lớn, nhưng cách tiếp cận này dẫn đến lãng phí đáng kể. Ngành công nghiệp EV là một ví dụ điển hình: Trung Quốc có hơn 450 nhà máy sản xuất ô tô, nhưng một phần ba trong số đó hoạt động dưới 20% công suất. Cuối cùng, hầu hết các nhà sản xuất này có thể sẽ phá sản, dẫn đến ngành công nghiệp hợp nhất xung quanh một vài gã khổng lồ như BYD

Tuy nhiên, có những mặt trái của phương pháp này. Các nhà lãnh đạo trung ương sẵn sàng chấp nhận sự kém hiệu quả và lãng phí miễn là cuối cùng họ tạo ra những nhà vô địch. Chính quyền địa phương đang rút mọi mánh khóe ra khỏi trí óc của họ để